Geeft Werendijkse akker geheim prijs?

Geeft Werendijkse akker geheim prijs?

Het graszaad komt op en be­dekt de akker met een groene waas. Met de duinen op de ach­tergrond rijdt een quad met mo­biele sensor erachter zijn 'rond­jes' over de Zeeuwse klei.

Op zoek naar fundamentsresten van een middeleeuwse kerk.
Geeft de Werendijkse grond nu toch haar geheim prijs? 
door Annemarie Zevenbergen Zachtjes ronkend rijdt de quad over de akker aan de voet van de Zoute­landse duinen. Erachter hangt een witte ' koker'. Een zoge­noemde mobiele EMI-sensor van de Universiteit van Gent. Het appa­raat verricht elektromagnetisch bo­demonderzoek. De universiteit ge­bruikt de sensor al twaalf jaar voor bodemkundig onderzoek en sinds 2005 ook voor archeologische stu­dies.
Doel van dit ritje over de Zeeuwse klei is om te achterhalen of er on­der het maaiveld nog fundaments­resten van een middeleeuwse kerk verborgen liggen. Ooit bezat het ge­huchtWerendijke, vlakbij Zoute­lande, een kerk en een vrouwen­klooster. Werendijke was overi­gens niet de enige parochie die Walcheren vroeger rijk was. Rond 1300 waren er nog zesendertig pa­rochies. Vaak genoemd naar de am­bachtsheer of naar de heilige aan wie de dorpskerk was gewijd. In 1574, na de Beeldenstorm en de strijd tussen Geuzen en Spanjaar­den, restten slechts trieste ruïnes.
De kerken in de kleine parochies moesten het ontgelden.
Werendijke is nu een onopvallend gehucht aan de doorgaande weg van en naar Zoutelande. Het ver­keer snelt langs het naambordje, onwetend van de rijke historie.
Ooit stond er het vrouwenklooster Porta Coeli, Hemelpoort. De huidi­ge boerderij GrootWerendyke zou op de plaats van het klooster ge­bouwd zijn. De kerk zou volgens oude kaarten gelegen hebben op de akker ten westen van de boerde­rij. Boerderij, minicamping en kloostertuin zijn eigendom van de familie Dingemanse.
Bernard Meijlink van deWalcher­se Archeologische Dienst: „ Adri Dingemanse heeft ooit bij graaf­werkzaamheden voor het aanleg­gen van drainage, menselijke bot­resten gevonden. Dat is een aanwij­zing dat die kerk hier lag. Rondom de kerk werden vroeger de doden begraven. Op de Zeeuwse veldna­menkaart staat de naam Kerk'of.
Na 1574 wasWerendijke zo ver­woest dat op de eerste gedetailleer­de kaart, uit 1641, alleen de boerde­rij staat. Uit het actuele hoogtebe­stand, het AHN, blijkt dat de grond hier wat hoger ligt. Dat kan ook een aanwijzing zijn. Daarom wordt nu op deze plek gemeten."
Meijlink is 'erg blij' dat de senor tot drie meter diep gaat. „Er ligt nog een extra laag klei, die na de innundatie in 1944 is achtergeble­ven. Nadat de kerk werd verwoest, zijn de restanten tot het maaiveld afgebroken. Wat onder de grond zat, moet er nu dus nog liggen."
De sensor verricht de metingen op ongeveer twee hectare. Samuel De­lefortrie en Valentijn van Parys van de vakgroep Bodembeheer van Gentse universiteit berijden ombeurten de quad, die met een snelheid tussen de vijf en acht kilo­meter per uur, in parallelle lijnen over de akker gaat. De sensor be­staat uit een zendspoel, die elektro­magnetische golven uitstuurt, en vier ontvangspoelen die ze ont­vangt. De sensor meet simultaan het bodemvolume in vier lagen; een halve meter, een meter, ander­halve meter en drie meter onder het maaiveld. Academisch mede­werker Samuel Delefortrie: „De sensor verricht acht metingen bin­nen één seconde. Baksteen bijvoor­beeld heeft een lage elektrische ge­leidbaarheid en een hoog magneti­sche. Die contrast worden vertaald in kleuren.
De zussen Lilian en en Stefanie Dingemanse wachten in spanning op de resultaten van het onder­zoek. Lilian: „ We willen zo veel mogelijk weten over wat hier vroe­ger was. Onze campinggasten heb­ben vaak ook veel vragen. Zeker nu we rondleiding geven. Mijn va­der weet heel veel, maar daar werd met ons nooit zo over gepraat.
Maar als hij eenmaal begint te ver­tellen tegen de gasten..."

De EMI-sensor achter de quad verricht bodemmetingen in Werendijke.